De reactie op ingrijpende gebeurtenissen in de traditionele en sociale media gaat meestal zo: eerst ontzetting, dan een ongebreidelde sympathie voor de slachtoffers en dan een oeverloos geklets over hoe een en ander met Nederland te maken heeft. Dat was na de moordpartij in Noorwegen niet anders.
Dat dat zo gaat is niet verwonderlijk. De traditionele media leven bij gratie van geklets en de twitters en blogs ontlenen hun bestaansrecht aan de gedachte dat mensen op meningen zitten te wachten. En omdat Noorwegen ver is en de wereld groot, is het daarbij niet verwonderlijk dat het vooral over Nederland gaat - de ultieme comfort zone, waar de spelers bekend zijn en iedereen trouw zijn rol speelt.
Maar het debat dat werd gevoerd in de nasleep van Noorwegen was toch wel bijzonder. Niet alleen leerden wij dat Geert Wilders het voornaamste slachtoffer was, maar ook ging de discussie al snel niet langer over de echte slachtoffers, de oorzaken van het geweld of de wereldwijde polarisatie. In plaats daarvan ging het over de toon die de PVV aanslaat in het Nederlandse debat.
Een vreemde gang van zaken.
Want van alle zaken die je de PVV kan verwijten lijkt de toon die ze aanslaat wel het minste probleem. Het is niet chic (en ook niet zinnig) om aan gebedshuizen te refereren als haatpaleizen, niet gepast, onzinnig en ronduit racistisch om de PvdA te omschrijven als de Partij van de Arabieren en het gaat niet aan om de hoofdbedekking waar vrouwen mogelijk voor kiezen te omschrijven als kopvodden. Maar voor al deze dingen geldt dat je op straat, op de markt en in de kroegen wel erger hoort. Mensen hebben altijd moeite met verandering, immigratie leidt al eeuwenlang tot onrust en niet iedereen kan zich daarover uitdrukken op een even genuanceerde manier.
Het probleem bij al deze dingen is dan ook bepaald niet de toon. Het probleem is het xenofobe gedachtegoed dat erachter zit en het feit dat een deel van de gevestigde politieke orde in Nederland (met name de VVD) heeft bedacht dat dat een standpunt is waarover je in redelijkheid van mening kan verschillen (jij vindt dat Moslims stemvee zijn, ik niet. OK, we agree to disagree). In plaats van tegen schreeuwlelijken als Wilders te zeggen dat voor hen geen plaats in het debat is, doen we, of doet vooral de VVD, alsof de PVV een normale partij is. In plaats van Wilders rustig in zijn eentje te laten gillen, loopt gans politiek Nederland achter hem aan en doen we alsof de dingen die hij zegt, roept of (meestal alleen maar) twittert er daadwerkelijk iets toe doen.
Van Wilders hoeven we niet te vragen dat hij zijn toon matigt. Dat ligt niet in zijn aard en kan van hem ook niet verwacht worden. Van de andere partijen mogen we wel vragen dat zij hem behandelen als wat hij is. Een bange, geborneerde, racist, wiens op uitsluiting gebaseerde waanvisioenen het politieke klimaat in Nederland vergiftigen en met wie samenwerking uitgesloten is.
Zolang de andere partijen niet in staat zijn om eenduidig de PVV en haar gedachtegoed melaats te verklaren en te erkennen dat het principieel uitsluiten van grote groepen Nederlanders (op welke toon dan ook) het klimaat rijp maakt voor wandaden is gehuil over de toon van Wilders een staaltje krokodillentranen.
